Quạ thường bị gắn liền với hình ảnh xui xẻ, ồn và đôi khi còn bị coi là những loài chim gây rối, có phần đáng sợ trong văn hoá dân gian. Thường hình ảnh về con quạ khi xuất hiện hay được liên kết với cái chết. Tuy nhiên, một nghiên cứu được thực hiện bởi Andreas Nieder, một nhà thần kinh học tại Đại Học Tübingen, Đức, thì quạ không chỉ có thể trở nên dễ thương, gần gũi và giàu tính xã hội mà chúng còn có khả năng nhận thức hình học rất tốt, vốn là một kĩ năm mà lâu nay người ta nghĩ rằng chỉ loài người mới sở hữu.

Trong nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Science Advances, nhóm nghiên cứu đã thiết kế một trò chơi cho quạ tương tác với một màn hình kỹ thuật số. Ban đầu, chúng được huấn luyện để mổ vào một hình dạng cụ thể nhằm nhận phần thưởng. Sau đó, chúng được đưa vào thử thách nhận diện một hình khác biệt, như hình ngôi sao giữa trong 6 hình được hiển thị, ví dụ như hình mặt trăng. Trong bài kiểm tra này, nếu chọn đúng, chúng sẽ được thưởng. Khi đã quen với cơ chế, các nhà nghiên cứu bắt đầu tăng độ khó bằng cách thay thế bằng các hình tứ giác có vẻ ngoài tương đồng, chẳng hạn như một hình vuông bị lệch nhẹ giữa các hình vuông chuẩn khác.


Một số ví dụ trong bài kiểm tra

Kết quả thí nghiệm thật sự khiến các nhà nghiên cứu ngạc nhiên. Quạ không chỉ xác định được hình khác biệt khi sự khác biệt còn dễ thấy, mà thậm chí chúng còn nhận ra những hình chỉ hơi khác một chút, như trong ví dụ kể trên, mà không cần huấn luyện thêm. Ngoài ra, ngay cả khi không còn được thưởng, những con quạ được kiểm tra vẫn tiếp vụ mổ vào những hình khác biệt. Điều này cho thấy hành vi của chúng không chỉ bị thúc đẩy bởi phần thưởng mà còn phản ánh khả năng nhận thức bẩm sinh

Khi đọc qua kết quả nghiên cứu này, giáo sư Giorgio Vallortigara, nhà thần kinh học tại Đại học Trento, vốn không tham gia vào nghiên cứu, cho biết việc nhận diện hình ảnh khác biệt dựa vào độ dài cạnh hay diện tích là điều nhiều loài động vật có thể làm. Tuy nhiên, việc phân biệt hình dựa vào số cạnh hay góc bên trong, tức các thuộc tính hình học Euclid, đòi hỏi trình độ nhận thức cao hơn. Trước đây, quan của giới khoa học là chỉ loài người mới có thể làm việc đó với tri thức hình học đúng nghĩa. Tuy nhiên, kết quả này đang thách thức quan điểm đó.


Một số nghiên cứu khác cũng cho thấy quạ có sự thông minh với việc hiểu đệ quy trong ngôn ngữ, tức là khả năng lồng ghép các cấu trúc tương tự vào nhau.

Vậy tại sao quạ lại phát triển được năng lực này? Giáo sư Vallortigara cho rằng yếu tố tiến hóa đóng vai trò lớn. Trong tự nhiên, thói quen tìm kiếm thức ăn hoặc định hướng không gian tạo điều kiện để quạ có nhu cầu phát triển nhận thức hình học nhiều hơn các loài khác. Ngoài ra, khả năng nhận diện hình học cũng liên quan đến việc nhận diện khuôn mặt, vốn là điều quan trọng trong chọn bạn tình hoặc phân biệt cá thể trong cùng loài. Vì thế, có thể quạ cũng dùng khả năng này cho các mục đích xã hội như nhận diện bạn đời hoặc thành viên trong nhóm.

Cuối cùng, cả Nieder và Vallortigara đều đồng ý rằng những khả năng này không chỉ giới hạn ở quạ mà có thể xuất hiện ở nhiều loài chim hoặc động vật khác. Theo Nieder thì bất kỳ năng lực nhận thức nào tồn tại cũng đều có lý do sinh học là phục vụ cho sự sống còn hoặc sinh sản. Dù cấu trúc não bộ của chim và người rất khác nhau với não người có vỏ não xử lý thông tin phức tạp, còn chim thì có mạng neuron đơn giản hơn. Tuy nhiên, cả hai đều tiến hóa theo những con đường khác nhau để tạo ra các hành vi thông minh và linh hoạt. Điều đó cho thấy, tiến hóa có thể tạo ra những hình thức trí tuệ tương đương thông qua các con đường sinh học hoàn toàn khác biệt.

Nguồn: Scientific America