Thoái hóa đĩa đệm là tình trạng các đĩa đệm cột sống mất dần độ đàn hồi, dễ lệch khỏi vị trí ban đầu, thường gặp ở cột sống cổ và thắt lưng. Quá trình này diễn ra tự nhiên theo tuổi tác, song nếu tiến triển nhanh có thể dẫn đến viêm khớp, chèn ép thần kinh, thậm chí gây hẹp ống sống.

Theo TS.BS Nguyễn Đức Anh, Trưởng khoa Ngoại Thần kinh - Cột sống, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, người mắc thoái hóa đĩa đệm thường đau khi xoay, vặn mình, cảm giác cứng lưng rõ rệt sau khi ngủ dậy. Cơn đau có thể lan xuống tay hoặc chân, kèm tê bì, châm chích. Dù không thể đảo ngược quá trình thoái hóa, việc điều chỉnh lối sống đóng vai trò quan trọng trong làm chậm tiến triển bệnh và giảm triệu chứng.

Một trong những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến cột sống là tư thế ngồi. Ngồi sai khiến áp lực dồn lên đĩa đệm và các khớp tăng cao, lâu dài thúc đẩy thoái hóa và dễ gây cong vẹo cột sống.

Người bệnh nên chọn ghế và bàn phù hợp chiều cao, ngồi thẳng lưng, khuỷu tay tạo góc vuông khi làm việc. Màn hình máy tính cần đặt ngang tầm mắt để tránh cúi đầu hoặc ngửa cổ, hai bàn chân chạm sàn nhằm giảm tải cho vùng lưng. Ghế quá lún hoặc tựa lưng không sát đều bất lợi, có thể kê thêm một gối nhỏ sau thắt lưng để nâng đỡ cột sống.

Bên cạnh đó, việc thay đổi tư thế thường xuyên giúp giảm căng thẳng cho đĩa đệm. Người làm việc văn phòng không nên ngồi bất động hàng giờ, hạn chế cúi người về trước hay bắt chéo chân vì dễ làm lệch trục cột sống.

Vận động đều đặn là yếu tố không thể thiếu. Các hoạt động nhẹ như đi bộ, kéo giãn toàn thân giúp cải thiện tuần hoàn và nuôi dưỡng đĩa đệm.

TS.BS Nguyễn Đức Anh khuyến nghị người bệnh nên đi bộ khoảng 30 phút mỗi ngày hoặc duy trì vận động toàn thân ít nhất 5 lần mỗi tuần. Đạp xe, bơi lội và các bài tập dưới nước đặc biệt phù hợp vì giảm áp lực lên cột sống, đồng thời tăng cường sức mạnh nhóm cơ trung tâm có vai trò ổn định cột sống. Yoga và các bài tập lưng dưới cũng hỗ trợ cải thiện độ linh hoạt và sức bền của cột sống.

Cân nặng dư thừa làm gia tăng gánh nặng lên xương khớp, trong đó có các đĩa đệm giữa các đốt sống. Người thừa cân, béo phì cần kiểm soát cân nặng để giảm áp lực cơ học lên cột sống, qua đó hạn chế cơn đau và nguy cơ biến chứng.

Chế độ dinh dưỡng hợp lý cũng góp phần bảo vệ hệ cơ xương khớp. Người bệnh nên bổ sung thực phẩm giàu dưỡng chất tốt cho đĩa đệm như các loại cá béo, dầu gan cá, rau xanh đậm, hạt, quả bơ, súp lơ xanh… Những thực phẩm này giúp hỗ trợ cấu trúc đĩa đệm và làm chậm quá trình thoái hóa.

Giấc ngủ là khoảng thời gian cột sống được nghỉ ngơi và phục hồi. Việc lựa chọn nệm, gối phù hợp giúp duy trì đường cong sinh lý tự nhiên của cột sống. Khi nằm ngửa, đặt một chiếc gối dưới khoeo chân để giảm căng thẳng vùng thắt lưng; khi ngủ nghiêng, kê gối giữa hai đầu gối giúp hông và lưng được thư giãn hơn.

Theo các bác sĩ, thoái hóa đĩa đệm không thể tránh khỏi, nhưng những thay đổi nhỏ trong sinh hoạt hằng ngày có thể quyết định việc người bệnh sống chung với cơn đau hay kiểm soát được nó.

Theo Như Loan/VTC