BS Dương Minh Tuấn (Khoa Nội Tiết - Đái Tháo Đường, Bệnh viện Bạch Mai) chia sẻ, trong thực hành lâm sàng, anh gặp không ít bệnh nhân mới được chẩn đoán đái tháo đường, chưa kịp hiểu rõ bản chất bệnh lý thì đã nhận lời khuyên từ bạn bè, người thân: "Chỉ cần uống nước lá ổi mỗi ngày là bệnh sẽ khỏi". Cũng không thể trách người bệnh nếu muốn chọn phương án này vì nó "thuận tự nhiên", ít can thiệp và dễ làm, nhưng liệu chỉ như vậy có thật sự đúng?

Lá ổi chữa bệnh tiểu đường: Các nghiên cứu còn hạn chế

Theo BS Dương Minh Tuấn, lá ổi là một vị thuốc quen thuộc trong y học cổ truyền, được mô tả là có vị đắng, tính ấm, quy kinh tỳ vị, với tác dụng sáp trường, sinh tân, thanh thử nhiệt.

Trong các chứng bệnh cổ truyền gọi là "tiêu khát", lá ổi thường được dùng để giúp giảm khát, tiểu nhiều, khô miệng và sụt cân. Ứng dụng này dựa trên lý luận thanh nhiệt sinh tân. Trên thực tế, nhiều người dùng lá ổi theo cách sắc uống hàng ngày.

Ở góc độ dược lý hiện đại, các phân tích cho thấy lá ổi chứa nhiều flavonoid, đặc biệt là quercetin - một chất có khả năng ức chế enzym α-glucosidase, làm chậm hấp thu carbohydrate, từ đó giúp giảm đường huyết sau ăn.

Một số nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng nhỏ ghi nhận hiệu quả của trà lá ổi trong việc giảm glucose huyết và cải thiện HbA1c ở người tiền đái tháo đường. Nhật Bản hiện có một số sản phẩm trà lá ổi là thực phẩm chức năng chứ không phải thuốc, được phép ghi nhãn tác dụng hỗ trợ kiểm soát đường huyết.

"Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng, các bằng chứng hiện tại vẫn còn hạn chế. Đa số các nghiên cứu có cỡ mẫu nhỏ, thời gian theo dõi ngắn, chưa chuẩn hóa được nguồn gốc và hàm lượng hoạt chất trong dược liệu. Cho đến thời điểm này, chưa có bất kỳ tổ chức chuyên ngành chính thống nào như Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA), Hiệp hội Đái tháo đường Châu Âu (EASD), Hội Nội tiết Hoa Kỳ (Endocrine Society), hay Hội Nội tiết và Đái tháo đường Việt Nam đưa ra khuyến cáo chính thức nào về việc dùng lá ổi để điều trị bệnh đái tháo đường", chuyên gia khẳng định.

Lá ổi - Dược liệu tự nhiên nhưng không kiểm soát liều lượng, cách chế biến, thời điểm dùng có thể hạ đường huyết không mong muốn

"Việc sử dụng dược liệu tự nhiên mà không kiểm soát được liều lượng, cách chế biến và thời điểm sử dụng, có thể dẫn đến tương tác thuốc, hạ đường huyết không mong muốn, hoặc ảnh hưởng tiêu hóa nếu dùng quá nhiều trong thời gian dài", BS Tuấn cảnh báo.

Đặc biệt, việc ngưng thuốc tây y để chuyển hoàn toàn sang "liệu pháp thiên nhiên" là điều mà không ít bệnh nhân từng mắc phải, dẫn đến mất kiểm soát đường huyết, xuất hiện biến chứng sớm hơn, khó phục hồi hơn.

Đấy là còn chưa kể đến những bệnh nhân mắc đái tháo đường type 1 - là thể bệnh hoàn toàn phụ thuộc insulin để sống còn. Cơ thể người bệnh gần như không còn khả năng sản xuất insulin nội sinh, và nếu không được tiêm insulin đầy đủ, đường huyết sẽ tăng vọt không kiểm soát, dẫn đến nhiễm toan ceton, hôn mê. Với bệnh nhân tiểu đường type 1, việc dùng lá ổi không có giá trị điều trị.

Lá ổi, như nhiều dược liệu khác, có nhiều công dụng tốt và có thể đóng vai trò hỗ trợ trong một kế hoạch điều trị toàn diện bệnh đái tháo đường, nhưng tuyệt đối KHÔNG THỂ THAY THẾ cho:

- Chế độ ăn hợp lý.

- Luyện tập đều đặn.

- Theo dõi chỉ số sinh hóa định kỳ.

- Dùng thuốc theo đúng phác đồ của bác sĩ.

"Đái tháo đường là một bệnh lý mạn tính, phức tạp, và cần cách tiếp cận khoa học, cá thể hóa, dựa trên bằng chứng và có sự đồng hành của bác sĩ chuyên khoa", BS Tuấn khẳng định.

Theo chuyên gia, niềm tin vào thảo dược là điều dễ hiểu, nhất là khi người bệnh mong muốn những giải pháp tự nhiên, ít tác dụng phụ. Nhưng niềm tin đó cần được đặt trong giới hạn của dữ liệu. LÁ ỔI KHÔNG PHẢI LÀ THUỐC ĐIỀU TRỊ ĐÁI THÁO ĐƯỜNG (Như nhiều người nói và nhiều nơi quảng cáo rầm rộ). Và nếu dùng sai cách, nó có thể khiến người bệnh chậm trễ điều trị, trả giá bằng chính sức khoẻ của mình.

(Ảnh minh họa: Internet)

Theo Tiểu nguyễn