Chatbot AI của DeepSeek được thiết kế để trở thành đối thủ trực tiếp của ChatGPT của OpenAI. Theo những người đã được trải nghiệm chatbot này, nó có thể thực hiện nhiều tác vụ ở cùng hiệu năng và chất lượng nội dung tạo sinh như những mô hình do OpenAI, Anthropic hay Meta tạo ra, nhưng chi phí nghiên cứu huấn luyện mô hình này chỉ là một phần nhỏ so với con số mà các nhà nghiên cứu phương Tây phải bỏ ra.

Sự ra mắt của mô hình R1 tuần trước, cũng như sự bùng nổ về danh tiếng của nó, khi trở thành ứng dụng chatbot được tải về nhiều nhất trên App Store, đã kích thích cả một quá trình bán tháo cổ phiếu công nghệ của phố Wall. Không chỉ những cổ phiếu công nghệ phương Tây, mà những đơn vị châu Á cũng phải chịu tình cảnh tương tự.

Chỉ số Nasdaq giảm 3%. Còn Nvidia có lẽ là cái tên phải chịu đựng hệ quả nặng nhất. Giá cổ phiếu của tập đoàn này giảm 17%, xoá bay 600 tỷ USD giá trị vốn hoá.

Tối thứ 2 vừa rồi theo giờ Mỹ, Altman viết trên MXH X rằng mô hình AI của DeepSeek “ấn tượng, nhất là ở khía cạnh hiệu năng mà nó đem lại so với chi phí.” Thêm nữa, Altman viết: “Chúng tôi đương nhiên sẽ đem tới những mô hình tốt hơn, và OpenAI thực sự cảm thấy sảng khoái khi có một đối thủ cạnh tranh mới!”

Tuần trước, cũng chính Sam Altman đã công bố việc nhiều nhà đầu tư, trong đó có SoftBank sẽ đổ 500 tỷ USD xây dựng một hệ thống data center để vận hành những mô hình AI do OpenAI tạo ra, cùng lúc khẳng định tài nguyên điện toán là thứ quan trọng hơn bao giờ hết.

Rồi Microsoft, Meta, Alphabet, Amazon hay Oracle cũng đang dự tính đầu tư tổng cộng 310 tỷ USD trong năm 2025. Một phần lớn trong số đó là chi phí xây dựng cơ sở hạ tầng AI. Đó là con số mà Visible Alpha đã tổng hợp được. Những con số ước tính này được đưa ra dựa trên việc dự đoán hiệu năng xử lý của máy chủ đám mây các tập đoàn cần để cải thiện khả năng của những hệ thống AI cao cấp nhất hiện giờ.



Thế nhưng DeepSeek, chí ít là dựa trên những con số họ công bố chính thức, đang cố gắng chứng minh điều ngược lại. Việc cổ phiếu công nghệ toàn cầu bị bán tháo chính là hệ quả của những hoài nghi về việc liệu những khoản đầu tư khổng lồ này có thực sự cần thiết hay không.

Aidan Gomez, nhà sáng lập Cohere, đơn vị nghiên cứu phát triển những mô hình ngôn ngữ lớn phục vụ khách hàng doanh nghiệp cho rằng: “Những kẻ thắng cuộc không phải những cái tên đốt nhiều tiền nhất, mà là những cái tên tạo ra những giải pháp hiệu quả nhất.”

Đến chính tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ 2 vừa rồi cũng khẳng định rằng, mô hình R1 của DeepSeek “là một lời nhắc nhở đanh thép đối với cả ngành công nghệ Mỹ, rằng chúng ta phải tập trung tối đa vào việc cạnh tranh để giành chiến thắng.” Cùng với đó, ông Trump cũng khẳng định rằng ông muốn “thả xích” cho những công ty công nghệ Mỹ để họ “thống trị thị trường theo cách chưa từng có.”

Khẳng định về chi phí phát triển R1 của DeepSeek có thật hay không, chưa một ai xác thực được. Nhưng con số chỉ hơn 5 triệu USD cũng như những gì R1 có thể làm được đã khiến tất cả nghĩ rằng, những nhà đầu tư mạo hiểm đã rót gần 100 tỷ USD vào những startup AI trong năm vừa rồi gặp không ít những rủi ro.

Jack Clark, đồng sáng lập Anthropic hôm thứ 2 vừa rồi đã viết trên blog của startup này: “Hiện giờ đã có một mô hình AI mã nguồn mở tải miễn phí từ trên mạng internet, thứ mà bạn có thể dùng để ghép với bất kỳ mô hình ngôn ngữ gốc nào để tạo ra một chatbot biết lý luận và tư duy logic.”

Cũng vì điều đó, lối tư duy cho rằng ai nắm nguồn tiền mặt dồi dào hơn thì sẽ tạo ra được lợi thế rõ ràng trong cuộc chạy đua AI cũng đang lung lay. Chính lối tư duy này đang khiến những startup tại Silicon Valley gọi được hàng chục tỷ USD trong năm vừa rồi. Mike Volpi, giám đốc điều hành quỹ Index Ventures, đơn vị đầu tư cho Cohere cho rằng: “Nếu bạn là OpenAI hay Anthropic, cố gắng cạnh tranh để đứng đầu thị trường, để rồi có một đơn vị làm được điều tương tự với một phần mười chi phí, thì đó là vấn đề.”

Những nhà nghiên cứu cũng như những giám đốc tại Meta cũng bất ngờ với R1 của DeepSeek. Một nhân viên của Meta xin giấu tên cho biết: “Điều gây bực mình nhất trong số chúng tôi là vì sao chúng tôi không nghĩ ra được điều đó trước khi chúng tôi có hàng nghìn người trong số những cái đầu giỏi nhất đang làm điều tương tự?” Phản ứng trước mô hình mới nhất của DeepSeek, Meta đưa ra tuyên bố chính thức: “Chúng tôi muốn nước Mỹ thiết lập tiêu chuẩn AI toàn cầu chứ không phải Trung Quốc.”

Trưởng khoa học gia AI của Meta, giáo sư Yann LeCun khảng định rằng “vận hành dịch vụ trợ lý AI cho hàng tỷ người” vẫn sẽ cần hiệu năng máy chủ rất lớn để thực hiện nội suy.

Điều dễ hiểu là, những người của các công ty công nghệ và cả các nhà đầu tư đều bày tỏ quan điểm nghi ngờ chi phí nghiên cứu phát triển mô hình AI mà DeepSeek công bố. Tuy nhiên phía DeepSeek cũng thừa nhận rằng đây chỉ là chi phí huấn luyện mô hình ở công đoạn cuối cùng, chứ không phải chi phí toàn bộ quá trình nghiên cứu phát triển R1, con số 5.6 triệu USD không bao gồm “chi phí phục vụ nghiên cứu ban đầu và những thử nghiệm về kiến trúc, thuật toán và dữ liệu huấn luyện.”

Dù vậy, điều đang xảy ra là những gì DeepSeek làm được, cũng như sự quan tâm của các nhà đầu tư đối với startup Trung Quốc này có thể khiến các startup AI khác như ngồi trên đống lửa. Đơn vị nghiên cứu thị trường Rosenblatt hôm thứ 2 cho biết: “Về cơ bản, chúng tôi kỳ vọng xu hướng phát triển sẽ giúp cải thiện quy mô phục vụ thị trường, hướng tới việc tạo ra được trí tuệ nhân tạo phổ quát, AGI, thay vì chỉ đơn giản là giảm chi phí nghiên cứu phát triển.”

Cũng đã có người so sánh cuộc đua phát triển trí tuệ nhân tạo giữa Mỹ và Trung Quốc giống hệt như cuộc chạy đua nghiên cứu phát triển vũ khí hạt nhân và khám phá vũ trụ giữa Mỹ và Liên Xô thời kỳ chiến tranh lạnh. Một trong số những người như vậy chính là nhà đầu tư nổi tiếng Marc Andreessen.

Còn trong khi đó, giáo sư Stuart Russell của đại học Berkeley, California thì đưa ra quan điểm như thế này: “Ngay cả những vị CEO đang dẫn dắt các đơn vị chạy đua để phát triển AGI cũng đã thừa nhận rằng bất kỳ ai giành phần thắng trong cuộc đua này cũng sẽ tạo ra khả năng không hề nhỏ ảnh hưởng tới cả xã hội loài người, đơn giản vì chúng ta chẳng có cách nào kiểm soát những hệ thống thông minh hơn con người. Nói cách khác, chạy đua phát triển AGI là cuộc đua đến bờ vực thẳm.”

Theo FT