Đài truyền hình quốc gia Trung Quốc CCTV đã buộc phải gỡ bỏ một bộ phim ngắn quảng bá công việc giao đồ ăn sau khi vấp phải làn sóng phản ứng dữ dội từ dư luận, với cáo buộc “lãng mạn hóa” một nghề nghiệp vốn đầy rủi ro, áp lực và bất công.

Bộ phim ngắn dài ba phút, được CCTV phối hợp cùng Meituan – nền tảng giao đồ ăn lớn nhất Trung Quốc phát hành ngày 28/11, nhanh chóng trở thành tâm điểm tranh cãi. Tác phẩm mang màu sắc “như truyện cổ tích”, ca ngợi công việc giao đồ ăn như một hành trình tự do, thi vị, giúp người lao động “tiến gần hơn đến ước mơ”, nhưng lại bị giới phê bình và cư dân mạng chỉ trích gay gắt là xa rời thực tế, thậm chí “ghê tởm”.

Trong phim, nhân vật chính là một nữ thiết kế đồ họa có biệt danh Alan. Chán nản với nhịp sống văn phòng đơn điệu, cô quyết định nghỉ việc để trở thành người giao đồ ăn. Bối cảnh được đặt tại Đại Lý – thị trấn du lịch nổi tiếng thuộc tỉnh Vân Nam, tây nam Trung Quốc với những khung hình trong trẻo, nắng gió hiền hòa, đường phố yên bình. Cuộc sống của người giao hàng được khắc họa nhẹ nhõm, lãng mạn, gần như không vướng bụi bặm mưu sinh.

Alan chia sẻ rằng công việc giao đồ ăn không chỉ mang lại thu nhập, mà còn đem đến cho cô “sự tự do để thưởng thức phong cảnh trên đường đi” và “khả năng thay đổi danh tính tùy ý”, giúp cô cảm thấy mình “gần hơn với ước mơ”. Chỉ sau ba tháng làm việc, Alan đã tiết kiệm đủ tiền mua một chiếc máy ảnh mới, ghi lại những khoảnh khắc trên các tuyến đường giao hàng và tổ chức triển lãm ảnh cá nhân. Lời thuyết minh trong phim vang lên đầy chất thơ: “Cuộc sống tươi đẹp mà tôi hằng mong ước, tôi mang đến cho người khác và cũng đón nhận từ người khác”.

Chính sự đối lập quá lớn giữa hình ảnh trong phim và thực tế khắc nghiệt của nghề giao đồ ăn đã khiến dư luận phẫn nộ. Nhiều ý kiến cho rằng bộ phim đã tô vẽ gian khổ thành thơ mộng, phớt lờ những nguy hiểm và áp lực mà hàng triệu người lao động đang ngày ngày đối mặt.

Một số cơ quan truyền thông chỉ ra rằng bộ phim là một phần của “Dự án Tăng cường Thương hiệu Quốc gia” do Tập đoàn Truyền thông Trung Quốc (CMG) khởi xướng từ năm 2020. Dự án này nhằm tri ân các doanh nghiệp có đóng góp từ thiện trong giai đoạn chống dịch Covid-19 tại tỉnh Hồ Bắc, bằng cách cung cấp gói quảng cáo trị giá tới 3,1 tỷ nhân dân tệ (khoảng 440 triệu USD). Meituan, với khoản quyên góp 200 triệu nhân dân tệ (30 triệu USD), đủ điều kiện tham gia chương trình.

Theo Tân Hoa Xã, tính đến năm 2025, Trung Quốc có hơn 10 triệu người giao đồ ăn bằng xe máy. Riêng Meituan chiếm khoảng 7,45 triệu người, với tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm gần 20%. Đáng chú ý, số lượng nữ nhân viên giao hàng trên nền tảng này tăng mạnh từ 517.000 người năm 2022 lên 701.000 người năm 2024, tương đương mức tăng 35,6%.

Tuy nhiên, phía sau những con số tăng trưởng là một thực tế không mấy màu hồng. Với nhiều người, giao đồ ăn chỉ là công việc tạm thời trong giai đoạn thất nghiệp, nhưng đi kèm là hàng loạt rủi ro: thiếu bảo hiểm xã hội, nguy cơ tai nạn giao thông, bị phạt nặng vì đánh giá xấu, áp lực thời gian khắc nghiệt và sự kiểm soát chặt chẽ của các thuật toán nền tảng.

Chính vì vậy, thông điệp “năng lượng tích cực” mà bộ phim muốn truyền tải đã phản tác dụng. Trên mạng xã hội, nhiều bình luận gay gắt xuất hiện: “Họ vượt đèn đỏ mà vẫn có thời gian ngắm cảnh sao? Người nghĩ ra quảng cáo này có hiểu người lao động không?”, một người viết. Người khác mỉa mai: “Công nhân công trường thì ‘xây mơ ước’, người giao hàng thì ‘ngắm phong cảnh’. Sinh tồn bị biến thành truyện cổ tích”.

Một bình luận khác thậm chí ví von: “Điều này chẳng khác nào gọi treo cổ là trò chơi đu quay. Lãng mạn hóa công việc giao đồ ăn là ảo tưởng của giới thượng lưu. Thật sự kinh tởm”.

Trước làn sóng chỉ trích dữ dội, đoạn video đã bị gỡ bỏ khỏi các nền tảng chính thức của CCTV. Tuy nhiên, cho đến nay, cả CCTV lẫn Meituan vẫn chưa đưa ra bất kỳ tuyên bố chính thức nào để phản hồi về vụ việc, để lại dư âm tranh cãi về ranh giới mong manh giữa truyền cảm hứng và bóp méo hiện thực của người lao động.

Theo SCMP

Ứng Hà Chi