Chỉ với vài cú nhấp chuột, phụ nữ Anh có thể dễ dàng tiếp cận hàng trăm hội nhóm công khai, nơi những người hiến tặng mời gọi họ "Hãy đến đây để lấy bụi tiên của bạn" - một từ lóng để chỉ tinh trùng.

Theo thống kê của Cơ quan Quản lý Phôi và Thụ tinh Nhân tạo (HFEA), số trẻ em sinh ra từ tinh trùng hiến tặng tại Anh tăng hơn gấp ba lần trong hai thập kỷ qua, phản ánh xu hướng ngày càng nhiều phụ nữ muốn làm mẹ đơn thân hoặc trong các cặp đồng tính nữ, Sunday Times đưa tin.

Tuy nhiên, khi nhu cầu tăng, chi phí cũng leo thang. Năm 2022, Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS) chỉ tài trợ 27% các chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Chi phí cho tinh trùng hiến tặng gần như không bao giờ được chi trả. Tại các phòng khám tư, một lần thử có thể tiêu tốn hơn 2.500 bảng Anh (khoảng 86 triệu đồng) với tỷ lệ thành công thường dưới 30%. Điều này có nghĩa là tổng chi phí để có con có thể lên đến hàng chục nghìn bảng.

Điều này đã đẩy hàng trăm phụ nữ đến với một giải pháp thay thế rẻ hơn — các nhóm trên Facebook do một số ít người hiến tặng tinh trùng điều hành. Họ sẵn sàng cung cấp tinh trùng tại nhà của người nhận hoặc trong các phòng khách sạn, thường chỉ với chi phí đi lại hoặc hoàn toàn miễn phí.

Nhưng đằng sau những bức ảnh trẻ sơ sinh tươi cười và que thử thai hai vạch là một góc khuất đen tối. Nhiều phụ nữ trong các nhóm này đã báo cáo về tình trạng bị bóc lột, lừa đảo, quấy rối tình dục, lạm dụng nghiêm trọng và các cuộc chiến pháp lý dai dẳng.

“Những nhóm Facebook này không an toàn”, một phụ nữ từng tham gia, nhưng xin được giấu tên vì cuộc điều tra của cảnh sát vẫn đang tiếp diễn, cho biết. “Phụ nữ dễ bị tổn thương đang bị những gã đàn ông chỉ vì ham muốn tình dục nhắm đến và lợi dụng.

“Không ai trong số những người phụ nữ này nhận ra rằng một số người đàn ông này nguy hiểm đến mức nào.”

Một thị trường đang bùng nổ

Việc sử dụng tinh trùng hiến tặng đã tăng vọt trong thập kỷ qua, cả tại các phòng khám và các cơ sở tư nhân. Trong số 20.660 ca sinh nở bằng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) vào năm 2023, 17% sử dụng tinh trùng hiến tặng - tăng so với mức dưới 8% của 15 năm trước.

Jason (không phải tên thật) cho biết: "Thị trường tư nhân đang bùng nổ". Anh tham gia hiến tặng từ năm 2012. "Tôi nhận được yêu cầu hiến tặng hàng ngày. Dường như có hàng nghìn người ở Anh cần giúp đỡ".

Dan Bayen, một người hiến tặng 25 tuổi đến từ Hoa Kỳ, đôi khi tính phí hàng ngàn đô la khi hiến tặng cho phụ nữ ở nước ngoài. Anh cảnh báo về những người hiến tặng miễn phí: "Họ sẽ muốn quan hệ tình dục với người nhận để đổi lại, hoặc chỉ muốn có càng nhiều con càng tốt."

Trong khi các ngân hàng tinh trùng và phòng khám sinh sản được Cơ quan Thụ tinh và Phôi thai con người (HFEA) quản lý, thì việc hiến tặng tinh trùng tự do trên mạng xã hội lại không được quản lý.

Clare Ettinghausen, Giám đốc chiến lược và quan hệ doanh nghiệp tại HFEA, cho biết: “Luật của chúng tôi nêu rất rõ ràng rằng bạn không được phân phối tinh trùng nếu không có giấy phép”.

Việc hiến tinh trùng cho bạn bè vẫn hợp pháp, nhưng Ettinghausen cho biết "việc quảng cáo trên Facebook, sau đó thu tiền và phân phối tinh trùng rõ ràng là hành vi vi phạm pháp luật".

Anita, 20 tuổi, đến từ Bristol, tham gia nhóm vì cô và hôn thê muốn tìm kiếm một người hiến tặng tinh trùng. Nhưng sau hai năm tìm kiếm, họ đang xem xét các lựa chọn khác.

Anita nói: “Chúng tôi đã bị nhiều người đàn ông khác nhau yêu cầu cả tiền bạc lẫn tình dục. Chúng tôi còn bị yêu cầu trả tiền để vận chuyển tinh trùng, mà chúng tôi biết là sẽ không hiệu quả. Chúng tôi đã chặn họ lại nhưng điều đó khiến chúng tôi cảm thấy rất khó chịu.”

Ký hiệu AI Và NI trong "chợ đen" bán tinh trùng 

Các nhóm này sử dụng một hệ thống thuật ngữ riêng. "AI" (Artificial Insemination) là thụ tinh nhân tạo, nơi người hiến tặng cung cấp mẫu trong một chiếc cốc. "NI" (Natural Insemination) có nghĩa là người hiến và người nhận sẽ quan hệ tình dục.

Caroline, một người dùng, kể rằng nhiều người hiến tặng ban đầu đồng ý "AI" gây áp lực buộc cô phải chuyển sang "NI". "Tôi tìm được một người hiến AI tốt nhưng bị sảy thai hai lần. Sau đó, tôi bị một người hiến tặng khác, kẻ đã lừa lọc để vào nhà tôi, cưỡng hiếp", cô đau đớn nhớ lại. Khi quyết định ở lại nhóm để cảnh báo những người khác, Caroline lại bị chính họ tấn công vì "dám nói ra sự thật".

Josephine, một phụ nữ khác, cho biết hành vi này rất phổ biến. "Tôi nhận được tin nhắn từ những người không hề phù hợp tiêu chuẩn, nhiều kẻ thúc ép tôi 'NI'. Một số còn dùng lời lẽ kỳ thị đồng tính khi tôi nói 'không'". 

Ettinghausen cho biết mặc dù cơ quan quản lý tin rằng "những người chọn đi theo những tuyến đường này phải chịu một mức độ trách nhiệm nhất định", nhưng họ vẫn lo ngại về sự an toàn của phụ nữ.

Chưa hết, trong khi các ngân hàng tinh trùng được cấp phép phải tuân thủ quy định nghiêm ngặt của HFEA, bao gồm các sàng lọc bắt buộc về bệnh di truyền và bệnh lây truyền qua đường tình dục, thị trường chợ đen này hoàn toàn nằm ngoài vòng pháp luật.

Năm 2022, một tòa án đã từ chối quyền làm cha của James MacDougall sau khi ông ta không thông báo cho người nhận rằng mình mắc Hội chứng Nhiễm sắc thể X dễ gãy (Fragile X), một rối loạn di truyền thần kinh. Thẩm phán kết luận MacDougall đã "lợi dụng" phụ nữ và "thiếu nhận thức về tác động của hành vi của mình".

Theo điều tra của The Times, khoảng 12 nhóm chính tại Anh, với số thành viên từ 2.000 đến 41.000, được điều hành bởi một nhóm nhỏ các nhà tài trợ "siêu năng suất". Trong số đó có Kyle Gordy, 34 tuổi, người Mỹ, quản trị viên của ít nhất 4 nhóm với 68.000 thành viên, tự nhận đã làm cha của 80 đứa trẻ trên toàn cầu. Trái ngược với những rủi ro mà phụ nữ đối mặt, Gordy lại cho rằng "người hiến tặng mới là bên dễ bị tổn thương nhất".

“Người hiến tặng là những người dễ bị tổn thương nhất. Tại sao một người phụ nữ lại dễ bị tổn thương hoặc bị lợi dụng khi chính họ là người tìm kiếm và có thể lựa chọn người mình muốn hiến tặng?”, Gordy khẳng định.

Simon Watson, một quản trị viên khác, từng tuyên bố có 800 con vào năm 2016. Một nhân vật khác, Robert Charles Albon, hay "Joe Donor", điều hành hai nhóm và nói rằng mình đã có 190 con. Năm 2023, Albon đã thất bại trong nỗ lực giành quyền làm cha, và tòa án nhận định ông ta "hoàn toàn thiếu sự đồng cảm" và "sẽ không từ thủ đoạn nào để đạt được điều mình muốn".

Đạo luật HFEA giới hạn các ngân hàng chỉ được cung cấp tinh trùng của một người hiến tặng cho tối đa mười gia đình, nhưng điều này chỉ áp dụng ở Anh. Tinh trùng của một người hiến tặng vẫn có thể được sử dụng cho mười gia đình ở Anh và nhiều gia đình khác ở nước ngoài hoặc trên thị trường tư nhân.

Mặc dù vậy, Gordy khẳng định những người hiến tặng có số lượng lớn là lựa chọn an toàn nhất vì họ có "nhiều thành công" và "có nhiều người giới thiệu".

Nguyễn Phượng