Youtube luôn là lựa chọn tiện lợi để cả người lớn và trẻ nhỏ tiêu thụ nội dung video, coi được trên điện thoại, tablet hay cả TV đều được. Tuy nhiên các chế độ như Youtube Kid vẫn không đủ để bảo vệ trẻ con trong nhà các bạn khỏi những nội dung vô bổ hay thậm chí là độc hại, tiêu cực. Bản chất các thuật toán gợi ý đề xuất video đều được thiết kế để tối đa hóa tương tác, do đó nó luôn đề xuất các video "tiếp theo" (và cũng sẽ bị lợi dụng để tìm cách lọt vào đây, bất chấp nội dung), để rồi dẫn trẻ em đến những con đường không lường trước được và không phù hợp.

Bởi thế, thay vì cố tìm cách chặn các video tiêu cực từ một nguồn vô tận và gần như không thể kiểm soát, chúng ta có thể tận dụng chiếc NAS để tạo ra một thư viện toàn các nội dung tích cực, mang tính giải trí và giáo dục có kiểm soát. Các nội dung này chắc chắn không có quảng cáo, cũng không bị thuật toán chi phối, không thu thập dữ liệu và dĩ nhiên, vẫn đảm bảo tiện ích là coi được bằng bất cứ thiết bị nào từ điện thoại, tablet tới TV, ở nhà hay ra ngoài cũng đều dùng được.

Về giải pháp Plex

Trung tâm ở đây là chúng ta sẽ tạo ra một Plex Media Server (PMS). Đây là bộ não của toàn bộ giải pháp này. PMS là một phần mềm chạy trên một máy tính, NAS hoặc một thiết bị chuyên dụng khác. Nhiệm vụ của nó là quét, sắp xếp, index và cung cấp tất cả các tệp video, nhạc và ảnh của bạn. Nó còn làm nhiều thứ khác như tự tìm poster, tóm nội dung, thông tin xếp hạng,... tạo ra một giao diện đẹp, thuận tiện như Netflix của bạn từ các file movie mà bạn lưu vào.

Bạn có thể cài PMS trên máy tính Windows, Mac cũng được nhưng cần phải luôn bật thiết bị để server chạy, dẫn tới có thể tốn điện. Do đó mình sẽ nghiên về cách dùng NAS vốn rất nhẹ và ít hao điện hơn rất nhiều, lại dễ cấu hình. Trong bài này, mình sẽ dùng chiếc NAS Synology 925+ để demo.

Một lưu ý khác khi chọn lựa thiết bị làm server Plex chính là sức mạnh phần cứng để đáp ứng các nhu cầu transcode (nôm na là nếu thiết bị phát không hỗ trợ codec của file movie mà bạn chép vào thì server phải chuyển mã để phát file đó). Nếu chỉ nhu cầu cho con trẻ xem fullHD qua mạng ở nhà thì hầu hết các mẫu NAS hiện tại đều có cấu hình đủ để đáp ứng, tuy nhiên nếu bạn muốn stream cả 4K vốn được lưu ở định dạng HEVC, bitrate cao và các chuẩn âm thanh, hình ảnh cao cấp hơn theo kiểu cine thì cần cân nhắc tới việc nâng cấp cấu hình lên cao hơn chút để tích hợp nhiều thứ hơn. Mà thôi chuyện đó nó xa, giờ quay trở lại Plex Server.

Để coi PMS thì có thể dùng hầu hết các thiết bị mà bạn có ở nhà, từ SmartTV, AppleTV, AndroidTV Box, máy chơi game, iPhone, điện thoại Android,... đều được hết. Miễn là chỉ cần cài được app Plex Client là xong. Đặc biệt, các thiết bị này có thể cùng truy cập vào coi cùng lúc, phù hợp cho nhà nhiều trẻ nhỏ hoặc có khách tới nhà chơi hay thậm chí là share cho nhà hàng xóm, người thân có con nhỏ cùng coi được luôn.

Một thông tin khác cũng cần lưu ý chính là Plex Pass và có nên mua nó hay không. Bản chất Plex được cung cấp miễn phí và theo mình là đã đầy đủ hết các tính năng để bạn dùng nó riêng cho việc tạo server riêng cho trẻ em coi ở nhà. Plex miễn phí hỗ trợ luôn việc chia sẻ thư viện cơ bản và sử dụng các profile giới hạn được thiết lập sẵn như "Trẻ nhỏ" (Younger Kid) và "Trẻ lớn" (Older Kid) dành cho nhà có nhiều trẻ ở các độ tuổi khác nhau, tương ứng với các nội dung cũng khác nhau.

Tuy nhiên Plex họ cũng bán một gói thuê bao hàng tháng với nhiều tính năng khác hơn, chủ yếu là mở rộng các tính năng như: cho phép tạo các profile tùy biến cao hơn dựa vào xếp hạng của movie như G, PG,... cho lọc phim đổ vào profle theo nhãn dán mà người dùng tạo thủ công (đảm bảo rằng không có nội dung nào được hiển thị cho trẻ trừ khi bạn đã xem xét và gắn nhãn cho nó một cách rõ ràng), đồng thời cho phép nhiều người quản lý tài khoản, rồi phát online có hỗ trợ tăng tốc phần cứng (dành cho server có cấu hình yếu) và cho tải về thiết bị di động để mang đi chỗ khác coi mà không cần có mạng. Nói chung là tùy vào tình huống sử dụng thực tế của các bạn mà có thể lựa chọn.

Hướng dẫn cài đặt Plex Server trên NAS

Dưới đây mình sẽ chia sẻ cho bạn nào chưa quen cách cài đặt một server Plex dành riêng cho trẻ em trên DSM của NAS Synology. Mình sẽ mặc định là các bạn đã setup cơ bản chiếc NAS để vào được hệ điều hành DSM nha (dễ lắm, mua về cứ lắp ổ cứng, cắm điện và next next, đặt tên là xong à).

Đầu tiên là vào trình duyệt, đăng nhập vào DSM để truy cập vào NAS.
Sau đó mình sẽ mở File Explorer trong DSM lên, tìm tới một phân vùng mà bạn muốn lưu nội dung cho trẻ và tạo thư mục có cấu trúc kiểu:

PlexMedia/
|-- PhimTreEm
|-- SeriesTreEm


Tiếp theo là mở ứng dụng Package Center, gõ Plex trên ô tìm kiếm bấm Install là xong. (thực ra còn một cách khác nữa là tự tải Plex server thủ công từ trang web của Plex rồi kéo vào cài thủ công trong Package Center. Cách này đảm bảo phiên bản Plex sẽ là mới nhất do Synology phải mất vài tháng để phê duyệt một bản cập nhật của bên thứ ba vào store Package Center của họ, tuy nhiên ở tình huống cài cho trẻ em này thì cũng không mấy quan trọng)


Bước quan trọng tiếp theo là cấp quyền cho Plex vào được thư mục tạo ở trên để index nội dung. Chúng ta sẽ vào DSM, mở Control Panel > Shared Folder, chọn thư mục đã tạo ở trên sau đó bấm vào tab Permissions và đảm bảo rằng người dùng hệ thống có tên là PlexMediaServer (hoặc tương tự, tên có thể thay đổi một chút) có quyền "Read/Write" đối với thư mục này.


Bước này rất quan trọng; nếu không có quyền này, Plex sẽ không thể nhìn thấy hoặc quét các tệp của bạn.

Lúc này đã gần xong, chúng ta sẽ mở một tab khác trên trình duyệt theo đường dẫn http://[địa chỉ IP nas của bạn]:32400/web Lúc này Plex sẽ hiện ra các bước yêu cầu đăng ký một tài khoản Plex mới hoặc đăng nhập tài khoản nếu đã có trước đó để xác nhận quyền sở hữu máy chủ của bạn.

Tiếp theo sẽ là các bước đặt tên cho máy chủ (cái sẽ xuất hiện trong ứng dụng Plex trên TV, iPad khi bạn mở nó lên khi chung mạng LAN). Bước cuối cùng là thêm thư viện, giao diện sẽ yêu cầu bạn thêm các thư viện vào, bạn chỉ cần trỏ đường dẫn tới thư mục MediaPlex mà bạn đã tạo ở trên, Movie và TV Series cho phim ngắn và phim dài tập là xong. Done.

Một số lưu ý

Thực ra thì các bước trên rất dễ, các bạn cứ coi giao diện hiện ra ở từng bước rồi làm theo là xong, rất đơn giản để có một server Plex và bắt đầu coi. Một trong những vấn đề mà mình thấy rất nhiều bạn gặp phải khi tạo Plex Server (hồi xưa mình cũng y chang) chính là đặt tên thư mục và file để Plex nó hiểu và index đúng. Nếu muốn phim hiện đẹp, đúng và đủ thì Plex họ khuyến cao đặt phim theo các cấu trúc:

• Tên Thư viện Phim/Tên Phim (Năm phát hành)/Tên Phim (Năm phát hành).ext
• /Tên Thư viện TV/Tên Chương trình (Năm)/Season XX/Tên Chương trình (Năm) - sXXeYY - Tên Tập.ext (Một lưu ý là sXX: Số mùa, luôn phải có hai chữ số, thí dụ: `s01`, `s02`, s10.)

Tuân theo 2 cách trên là mọi thứ sẽ được Plex hiển thị đúng và ngăn nắp, tự lấy thumbnail hoặc thông tin luôn, rất đã.

Ở nhu cầu là một Plex server cho trẻ em, nếu bạn chỉ dùng Plex cho mục đích này thì toàn bộ nội dung mà bạn chép vào sẽ chỉ dành cho trẻ em mà bạn đã duyệt trước thì lúc này dã có thể cho trẻ coi thoải mái. Tuy nhiên nếu bạn muốn tận dụng để lưu phim của các bạn muốn coi nữa, thí dụ như phim bộ hồi xưa chẳng hạn thì chúng ta sẽ cần quan tâm tới việc tạo profile và kiểm soát các tài khoản. Để thực hiện thì cơ bản các bạn có thể vào giao diện của Plex Server, vào Setting > Plex Home trong phần Family And Friend. Sau đó bấm Add User, chọn Create a Managed User, nhập tên của đứa bé hay để là Kid. Lúc này, Plex sẽ cho phép chúng ta thiết lập các hạn chế:

• Hạn chế theo thư viện: Bạn sẽ thấy một danh sách các thư viện trên máy chủ của mình. Bỏ chọn bất kỳ thư viện nào bạn không muốn trẻ truy cập. Đây là một công cụ cực kỳ mạnh dựa vào việc tạo các thư viện riêng biệt (thí dụ: "Phim Hoạt Hình" và "Phim Hành Động") và chỉ cấp quyền truy cập vào các thư viện phù hợp, bạn đã tạo ra một rào cản vật lý ngăn trẻ nhìn thấy nội dung không phù hợp.
• Hạn chế theo Profile: Chọn một hồ sơ dựa trên độ tuổi từ menu thả xuống và chọn: Younger Kid (Chỉ cho phép các xếp hạng như TV-Y, G, TV-G.) hoặc Older Kid (Bao gồm các xếp hạng trên cộng với TV-PG, PG.) hoặc Teen (Bao gồm các xếp hạng trên cộng với TV-14, PG-13 như Friends này nọ chẳng hạn,...)

Một bước cuối cùng là đặt mật khẩu cho tài khoản admin (để trẻ nó không tự chuyển từ tài khoản nó sang tài khoản cha mẹ được). Các bạn vào cài đặt Plex Home, chọn tài khaorn của bạn và đặt một mã PIN 4 chữ số là xong.

Bây giờ chỉ còn bước tìm phim và chép vào NAS, sau đó mở TV, iPad lên và mở phim cho con thưởng thức thôi. Đảm bảo mọi thứ nó sẽ nằm trong đó, không Youtube hay Netflix, không gợi ý, không đề xuất lung tung, cũng không có nội dung bị cài cắm vào nữa. Về nội dung và nguồn phim thì mỗi người sẽ có cách chọn khác nhau, các bạn có thể tham khảo thêm trên mạng nha. Chúc vui vẻ.