Làn sóng bỏ Microsoft chuyển sang phần mềm nguồn mở tại các cơ quan công quyền châu Âu
Đăng lúc
21:58 23.06.2025
Các cơ quan công quyền tại Schleswig-Holstein - bang ở cực bắc CHLB Đức đã quyết định "nghỉ chơi" với Microsoft và chuyển sang phần mềm mã nguồn mở. Đan Mạch cũng có động thái tương tự khi Bộ số hóa và chính quyền các thành phố Copenhagen và Aarhus đang muốn chuyển sang nguồn mở hoàn toàn.
Đây là một kế hoạch chuyển đổi được khởi động từ năm ngoái và theo lời của Bộ trưởng số hóa - Dirk Schroedter, mục tiêu là nhằm "giành lại quyền kiểm soát" đối với dữ liệu lưu trữ và đảm bảo "chủ quyền kỹ thuật số". Hoạt động chuyển đổi toàn bộ dự kiến ảnh hưởng đến một nửa trong số 60 ngàn công chức của bang Schleswig-Holstein và khoảng 30 ngàn giáo viên trong những năm tới.
Trong vòng chưa đầy 3 tháng, hầu như không còn công chức, cảnh sát hoặc thẩm phán nào ở Schleswig-Holstein sử dụng các phần mềm phổ biến của Microsoft nữa mà thay vào đó, các công cụ Word, Excel đã được thay bằng LibreOffice nguồn mở, Outlook được thay bằng Open X-Change, Teams cũng được thay bằng một phần mềm của Đức (có thể là Stackfield hoặc Nextcloud Talk). Trong những năm tới, chính quyền bang Schleswig-Holstein mong muốn sẽ chuyển đổi hoàn toàn sang Linux. Schroedter giải thích rằng Đức không muốn hạ tầng kỹ thuật số bị phụ thuộc vào công ty Mỹ mà phải là công ty Đức.
Châu Âu lâu nay vẫn lo ngại về vị thế thống trị của Microsoft khi vừa sở hữu hệ điều hành máy tính phổ biến nhất thế giới là Windows, vừa sở hữu bộ công cụ năng suất Office gần như không thể thiếu tại các văn phòng. Vị thế thống trị này càng được tô đậm sau khi tổng thống Trump quay lại nhiệm sở và căng thẳng Mỹ - EU sau loạt chính sách thuế đối ứng.
Vào năm 2023, EU đã mở cuộc điều tra chống độc quyền với Microsoft về cách công ty tích hợp Teams vào các công cụ khác dành cho doanh nghiệp. Điều này đã buộc Microsoft phải tách Teams ra khỏi các gói Microsoft 365/Office 365 dành cho doanh nghiệp và bán như một phần mềm riêng.
Các chuyên gia cho rằng động thái chuyển đổi của bang Schleswig-Holstein là nhằm tiết kiệm chi phí bởi phần mềm mã nguồn mở và việc đào tạo nhân viên sử dụng phần mềm mới sẽ ít tốn kém hơn so với việc mua giấy phép sử dụng phần mềm của Microsoft. Điều này đặc biệt đúng khi Microsoft đã không ngừng tăng phí license, chẳng hạn như việc tách riêng Teams ra khỏi các gói M365/O365 đã buộc các doanh nghiệp phải trả thêm tiền hay chương trình ESU tính phí thường nên để kéo dài thời gian hỗ trợ cập nhật cho các phần mềm đã ngưng hỗ trợ như Windows 10.
Vì vậy, chính quyền bang Schleswig-Holstein kỳ vọng việc từ bỏ Microsoft sẽ giúp tiết kiệm được hàng chục triệu EUR. Tuy nhiên, thay đổi nào cũng phải đánh đổi, nhất là khi các nhân viên đã quá quen với việc sử dụng giải pháp của Microsoft. Họ sẽ phản đối và đòi quay lại dùng Microsoft nếu các phần mềm nguồn mở tỏ ra phức tạp, khó nắm bắt.
Thực ra Schleswig-Holstein không phải là bang đầu tiên của Đức chuyển sang dùng phần mềm mã nguồn mở. Trước đó vào thập niên 1990, chính quyền thành phố Munich đã tiên phong trong việc sử phần mềm mã nguồn mở. Tuy nhiên đến năm 2017, thành phố này đã quyết định "quay xe", đưa ra lý do là thiếu sự hỗ trợ chính trị và khó tương tác với các hệ thống khác.
Tuy nhiên vẫn có những cơ quan công quyền khác vẫn giữ vững lập trường với phần mềm mã nguồn mở. Chẳng hạn như lực lượng hiến binh của Pháp với khoảng 100 ngàn người đã sử dụng hệ điều hành Linux (Ubuntu) từ những năm 2000, thay Microsoft Office bằng OpenOffice, dùng trình duyệt Firefox và trình quản lý email Thunderbolt thay cho Outlook. Thành phố Barcelona của Tây Ban Nha cũng đã bắt đầu chuyển các hệ thống máy tính Windows sang Linux và dùng các phần mềm nguồn mở từ năm 2017. Chính quyền thủ đô Vienna, Áo từ năm 2000 đã bỏ Microsoft Office chuyển sang OpenOffice …
Trong diễn biến mới nhất, phía bên kia biên giới của Schleswig-Holstein, chính quyền địa phương tại các thành phố như Copenhagen và Aarhus của Đan Mạch cũng đang xem xét từ bỏ Microsoft. Bộ trưởng số hóa của Đan Mạch - Caroline Stage Olsen cho biết bộ này đang dẫn đầu xu hướng chuyển đổi và dự kiến đến cuối năm nay sẽ triển khai hoàn toàn các phần mềm mã nguồn mở thay cho Microsoft.
Làn sóng từ bỏ Microsoft chuyển sang phần mềm mã nguồn mở đang được thúc đẩy bởi nhiều động lực, không chỉ là tính kinh tế mà còn là đạo luật Châu Âu tương tác (Interoperable Europe Act) có hiệu lực từ ngày 11 tháng 4 năm 2024 nhằm "Tăng cường khả năng tương tác và hợp tác xuyên biên giới trong khu vực công trên toàn EU" - đảm bảo các hệ thống kỹ thuật số và dịch vụ công của các quốc gia EU có thể "nói chuyện" với nhau, trao đổi dữ liệu và thông tin liền mạch.