Câu chuyện phục hồi của kinh tế Việt Nam vẫn vẹn nguyên nhưng diễn ra không đồng đều khi dịch vụ trong nước chậm lại so với các lĩnh vực bên ngoài, báo cáo "Vietnam at a glance: Bình tĩnh tiến bước" của HSBC cho biết.

Bộ phận Nghiên cứu Toàn cầu HSBC nhìn nhận mức tăng trưởng GDP Quý 1 đạt 5,7% so với cùng kỳ năm trước, vẫn thấp hơn mức kỳ vọng của thị trường là trên 6% so cùng kỳ.

"Mặc dù vậy, điều này không có nghĩa là sự phục hồi bị ảnh hưởng, ngược lại là đằng khác", bà Yun Liu - chuyên gia kinh tế phụ trách thị trường ASEAN, Bộ phận Nghiên cứu Toàn cầu HSBC - nhận định.

3 điểm sáng của tăng trưởng 

Câu chuyện phục hồi tại Việt Nam diễn ra không đồng đều.

Theo bà Yun Liu, sự sụt giảm gây ngạc nhiên nhất đến từ khu vực dịch vụ - lĩnh vực chỉ tăng trưởng 6,1% trong Quý 1/2024 so với cùng kỳ năm trước. Quá trình phục hồi tiếp tục diễn ra theo nhiều chiều hướng khác nhau, trong đó, các lĩnh vực trong nước bị tụt lại phía sau so với các lĩnh vực bên ngoài. 

Cụ thể, dịch vụ "thông tin và truyền thông", tài chính và dịch vụ chuyên nghiệp đã chậm lại từ Quý 4/2023, còn ngành bất động sản vẫn đóng góp ít ỏi cho tăng trưởng kinh tế, phản ánh sự suy yếu kéo dài trong chu kỳ bất động sản. 

Trong khi đó, tăng trưởng kinh doanh bán lẻ chưa trở lại mức xu hướng trước đại dịch, so với xu hướng này thì vẫn còn hụt đáng kể khoảng 10%. Mặc dù chu kỳ xuất khẩu của Việt Nam đã bắt đầu nhìn thấy tín hiệu phục hồi nhưng vẫn chưa đủ để chuyển hóa thành một cú hích đáng kể cho các lĩnh vực trong nước.

Tuy nhiên, các dịch vụ liên quan đến du lịch tiếp tục duy trì đà tăng trưởng tích cực. Lần đầu tiên kể từ COVID-19, số lượng du khách đến Việt Nam hàng tháng gần chạm mốc 1,6 triệu, vượt 13% so với mức trước đại dịch. Mặc dù hiệu ứng cơ sở cũng là một phần nguyên do, việc du khách Trung Quốc đại lục ồ ạt quay trở lại cũng mang đến sự hỗ trợ cần thiết.

Sau khi Singapore trở thành quốc gia đầu tiên trong ASEAN chứng kiến du khách Trung Quốc gần như trở lại hoàn toàn vào tháng 2, Việt Nam cũng theo sát cuộc đua này với tỷ lệ phục hồi lên đến 90% trong tháng 3. 

Nguyên nhân một phần là nhờ nỗ lực không ngừng của Việt Nam nhằm khôi phục lại các chuyến bay với Trung Quốc đại lục, hiện đã đạt gần 80% của mức trước đại dịch. Mặc dù lượng du khách Trung Quốc sang ASEAN gần đây đã tăng lên tích cực nhưng vẫn còn dư địa để cải thiện hơn nữa. Điều đáng khích lệ là các cơ quan quản lý đang xem xét mở rộng danh sách miễn thị thực.

Mặc dù sự phục hồi diễn ra không đồng đều trong ngành dịch vụ, lĩnh vực sản xuất phục vụ xuất khẩu bên ngoài tiếp tục lấy lại phong độ trước đây. Xuất khẩu trong tháng 3 tăng trưởng hơn 14% so với cùng kỳ năm trước, đưa tăng trưởng cả Quý lên 17% so với cùng kỳ năm trước. 

Nguyên nhân chủ yếu là do một đợt đi lên của chu kỳ điện tử, được hưởng lợi nhờ đóng vai trò trung tâm sản xuất quan trọng cho điện thoại thông minh của Samsung. Điều này có chút khác biệt so với các nước khác trong khu vực như Hàn Quốc, Đài Loan và Singapore vốn chuyên sâu về bộ vi xử lý sử dụng trí tuệ nhân tạo (chip AI). 

Bên cạnh điện tử, sự phục hồi của xuất khẩu tiếp tục lan rộng sang những ngành hàng khác như dệt may và da giày, mặc dù đóng góp vào tăng trưởng kinh tế vẫn còn thấp. Thêm nữa, mặc dù tăng trưởng nhập khẩu cũng phục hồi lên mức hai con số trong Quý 1/2024, thặng dư thương mại tăng lên 8 tỷ USD, vượt mức bình quân tháng của năm 2023 trên 10%.

Trong khi thương mại ngắn hạn sẽ sớm cất cánh, triển vọng dài hạn của FDI tiếp tục là một điểm sáng. Vốn FDI đầu tư mới trong Quý 1/2024 tăng gần 60% so với cùng kỳ năm trước, 65% trong số đó tập trung vào lĩnh vực trụ cột là sản xuất, phần còn lại rót vào bất động sản. 

Khi xem xét nơi xuất phát của vốn đầu tư, điểm thú vị là Singapore đã giành ngôi vương là nước cung cấp FDI lớn nhất vào Việt Nam, với tỷ lệ ấn tượng là 50%. Khu vực Trung Quốc, Hồng Kông, Đài Loan, Macau từng chiếm một nửa FDI của Việt Nam trong năm 2023, nay chỉ còn chiếm tổng cộng 15%.

"Chúng tôi tin rằng Việt Nam đang đi đúng hướng để chứng kiến triển vọng tăng trưởng tốt hơn trong năm 2024 dù sẽ cần thời gian để sự phục hồi lan tỏa rộng khắp", chuyên gia HSBC nhận định. 

Ngân hàng này cũng giữ nguyên dự báo tăng trưởng GDP 6,0% cho năm 2024, nhưng điều chỉnh dự báo theo quý với kỳ vọng sự phục hồi sẽ lan rộng hơn nữa trong 6 tháng cuối năm 2024.

Bình An